Лондоннан солтүстік-батысқа қарай 200 шақырым қашықтықта жатқан Типтон елдімекеніндегі мешітте кеше қолдан жасалған бомба жарылды. Алдын-ала алынған мәліметке қарағанда, зардап шеккендер жоқ. Бұл жайында Би-би-си хабар таратты.

Англияның әр түкпірінен соңғы айда мұсылмандардың құлшылық үйінде орын алған осымен үшінші жарылыс екенін айта кету керек.

Оқиға болған жерде лаңкестікке қарсы бөлімнің мамандары жұмыс істеп жатыр. Олар бұл оқиғаны теракті ретінде қарастырып отыр.

Астана. Baq.kz – Қырғызстанның арнайы қызметі лаңкес Саян Хайровты тұтқындау кезінде түсірілген бейнежазбамен бөлісті. Іле Алатау табиғи паркіндегі қанды қырғынға кінәлі деп танылған азамат, 1 жыл ішінде сақал-мұртын қырып, барынша жасырынуға тырысқан сыңайлы.

 Естеріңізге салсақ, былтыр Іле Алатауы ұлттық паркінде экстремистік топ 12 адамды қырып салып, бір қорықшының үйін өртеген болатын. Кейін Алматы маңындағы Бағанашыл және Таусамалы ауылдарында қылмыскерлердің көзі жойылса, екеуі сытылып үлгерген. Олардың бірі 37 жастағы Саян Хайров, екіншісі 34 жастағы Зәуірбек Ботабаев. Халықаралық іздеу салынған соң жат ағымның жетегінде кеткендер Алатауды асып, қырғыз жерінде бой тасалап жүрген. Қырғыздар Саян Хайровты жақында Қазақстанға қайтарса, Зәуірбек Ботабаевтың қайда жүргені әзірге белгісіз.

 Австралия Сыртқы істер министрі, сенатор Роберт Карр мәлімдегендей, Рамазан айы толеранттылыққа, өзара сыйластыққа және ұлтаралық татулыққа бастайтын ай. Бұл жайында Австралияның Куала-Лумпурдегі елшілігі мәлім етті.

Хабарға қарағанда, Роберт Каррдың қасиетті айға қатысты мәлімдемесінен белгілі болғандай, қазіргі уақытта Австралияда жарты миллиондай мұсылман сау-саламатты өмір сүріп жатыр. Ал Австралияда асыл дініміз маңызы жағынан төртінші дін болып табылатынын айта кету керек.

«Ислам әлемін шарлап жүріп, түрлі ұлт пен ұлыстың мәдени әрі діни айырмашылығына қарамастан өзара түсіністікке қол жеткізгеніне қайран қалдым», - деді министр өз сөзінде. «Бұған қоса, бұл – ғибадат айы. Рамазан айының рухани жаңғыру, шаттық айы екеніне көз жеткіздім. Бұл – мұқтаждарға көмек қолын созу, қолдау білдіру, әлемдегі үйлесім мен тепе-теңдікті сақтау айы», – деді ол сөзінің соңында.

 Зерттеушілердің пікіріне сәйкес «Хизб-ут-Тахрир» ұйымының құрылымдық бөлімшелері Таяу Шығыс және Солтүстік Африка (Египет, Сирия, Марокко, Тунис, Судан, БАӘ, Йемен, Кувейт, Палестина, Иордания, Ливан, Ирак, Түркия) елдерінде белсенді іс-әрекеттер атқаруда. Соныменқатар, осыпартияныңқұрылымдықбөлімшелеріЕуропаелдерінде (Германияданбасқа, Ұлыбритания, Дания, Голландия, Швецияжәнет.б.), ОңтүстікжәнеОңтүстік-ШығысАзияелдерінде (Бангладеш, Пәкістан, Малайзия, Индонезия) көптенберііс-әрекететіпкеледі. Өткенғасырдың 90 жылдарыныңортакездеріненбастапТМД, ОртаАзияелдеріндедеұйымныңтоптарыіс-әрекеттержасапкеледі.

Партия 40-астамелдеіс-әрекеттержасайды, оныңішіндежалпы 29 елде (оныңішінде, Германияда) оныңқызметінетыйымсалынған. Аленді «Хизб-ут-тахрир» партиясыныңқызметінекейбірЕуропаелдерінде (Ұлыбритания, Украйнажәнет.б.) тыйымсалынбаған. Бұлжағдайдыңөзіаталмышпартияғақатыстымемлекеттердіңсаяси-құқықтықкөзқарасыныңбіркелкіемесекендігінанықбілдіреді. БіржағынаносындайжағдайдыңөзіТМДелдерінде, оныңішіндеОртаАзиямемлекеттеріндеқызметінетыйымсалынғанпартияменкүресудіңбарысынқиындатпаса, жеңілдетпейдігініңайғағы.

 Аталмышұйым 2008 жылдың 16 тамызындаҰлыбританияныңЛондонқаласында «Халифат – саясибірігудіңқажеттілігі» аттыхалықаралықконференцияөткізді. Оныналдында 2008 жылдың 3 тамызындаКенияныңМомбасқаласындаконференцияөткізілген. Ал 2009 жылдың 3 қаңтарындаСуданныңХартумқаласындааталмышпартия «Исламныңэкономикалықжүйесіаясындақауіпсізәлемгежол» аттыдүниежүзілікконференцияөткізгенболатын. Солжылдың 3 сәуіріндеЛондонменБейруттепартияекіпресс-конфренцияұйымдастырыпөткізді. Бұліс-шараларданбөлек, партия 2009 жылдыңшілдеайындаЛиванелінде «Исламдағыжихад» аттыкезектітөртіншіконференцияныөткізгенеді. Соныменбірге, осыжылдың 16 шілдекүнінде «Батыстыңбатуы, Исламныңтаңатуы» аттыконференцияөтеді. Партиятағыбір «Халифат» депаталатынконференцияны «Бірүмметбірмемлекет: жаңаәлемдіктәртіп» аттытақырыппенөткізді. Аталғаніс-шараларданбұрын, дәлірекайтқанда, 2007 жылдың 12 тамызындаИндонезияастанасыДжакартадапартия «Халифаттыбейбітжолменжандандыру» аттыконфренцияныөткізді.

 Бұлөзкезегінде «Хизб-ут-тахрир» партиясыныңаталмышнегізгііс-әрекеттерініңбастыбағытыхалықаралықсаясатпенаймақтықсаясатқабайланыстыбағытталыпжатқандығынаңғартады. БіржағынаносыбастыбағыттыңөзіпартияныңалғашқыкездетекқанаПалестинаныазатетумақсатындақұрылғандығынан, сондай-ақаталмышпартияныңаймақтыққұрылымдықбөлімшелерініңжасағаніс-әрекеттеріненбілінеді.

 Аленді «Хизб-ут-тахрир» партиясыныңхалықаралықсаясаттағырөлінайтатынболсақ, ондамынадайфакторлардытілгетиекетеміз. Әлбетте бірден айта кету керек, партия халықаралық саясаттағы акторлардың бірі ретінде еш мойындалмайды. Оның негізгі себебі, біріншіден, партия өзінің пайда болғанынан бері өздерінің бағдарламаларына сәйкес мемлекетті құра алған жоқ; екіншіден, тіпті партия өзін трансұлттық актор ретінде көрсете алмауда; үшіншіден, аталмыш партияның тек идеологиялық жұмыстары ғана жасалып жатқанымен, жалпы саяси, экономикалық және геосаяси ықпалы бола қойған жоқ. Дегенмен, аталмыш партия халықаралық саясатта өзіндік рөлі бар екендігін көрсетуге тырысуда. Әрине, бұл жағдайдың өзі аталмыш партияның саяси пияр жасауға бейім екендігін білдіреді.

 «Хизб-ут-Тахрир» партиясының аймақтық саяси мәселелерде де өзінің айқын ізін қалдыруда. Бұл жағдайда партия 2011 жылдың басынан кейбір араб елдерінде басталған саяси-әлеуметтік толқулар мен қақтығыстарда өзінің саяси ұпайын жинау үшін іс-әрекеттер жасауда. Оның нақты көрінісі Сирия елінде болып жатқан азаматтық соғысқа қатысты болып отыр.

 Сонымен, қорыта айтқанда, аталған фактілер мен оқиғалар «Хизб-ут-Тахрир» партиясының іс-әрекеттерінің заманауи ахуалы саяси пияр жасауға ұмтылыс деңгейінде екендігі анықтап береді. Оның негізгі мақсаты халық арасында іріткі салу болып отырғандығын анық аңғартады. Осы ұйым белсенді әрекет еткен мемлекеттердің көбінде қазірігі уақытта қайғылы жағдайлар орын алып жатқандығы жаңалықтар мен ғаламтор беттерінде айқын белгіленген.

Алмат БАҚБЕРГЕН

“НАМЫС.KZ”